ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΑΙΓΑΙΟΥ
Επενδύσεις σε δασοκομικές τεχνολογίες, οι οποίες εφαρμόζονται στην επεξεργασία, διακίνηση και εμπορία δασικών προϊόντων, αυξάνοντας την προστιθέμενη αξία τους. Στις επενδύσεις αυτές συγκαταλέγεται κάθε επένδυση που σχετίζεται με την ανάπτυξη και οργάνωσης της επεξεργασίας και εμπορίας δασικών προϊόντων, μέχρι το στάδιο της βιομηχανικής μεταποίησης. Μπορεί να περιλαμβάνουν επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμό υλοτομίας, αποκλάδωσης, αποφλοίωσης, πελέκησης, σχίσης, κορμοτεμαχισμού, ξήρανσης και αποθήκευσης ξυλείας, συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής πρώτης ύλης/υλικών για παραγωγή ενέργειας.
Περιλαμβάνεται επίσης κάθε επένδυση που συνεισφέρει στη βελτίωση της αποδοτικής χρήσης δασικών πόρων.Υπάρχει ανάγκη στήριξης των ιδιωτών δασοκαλλιεργητών, δασοκτημόνων, δήμων και ενώσεων αυτών καθώς και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό της υποδομής και του σχετικού εξοπλισμού που απαιτούνται σε όλη την διαδικασία – απόλειψη των δασικών προϊόντων (συλλογή, υλοτομία, μετατόπιση και μεταφορά), την πρίση, μέχρι την βιομηχανική επεξεργασία τους, αλλά ευρύτερα και της ενίσχυσης του δασοκομικού δυναμικού.
Iδιώτες διαχειριστές δασικής γης - MME - Νησιά και σε επιχειρήσεις
Υπάρχει έλλειψη της ανταγωνιστικότητας στον δασικό τομέα λόγω έλλειψης αποτελεσματικών μονάδων μεταποίησης. Χρειάζεται ενθάρρυνση των επενδύσεων που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό των ΜΜΕ μεταποίησης και της εμπορίας των πρωτογενών δασικών προϊόντων. Στον τομέα της εμπορίας ειδικά, είναι απαραίτητη η στήριξη για την τυποποίηση των τελικών προϊόντων, την συσκευασία τους όταν αυτό είναι εφικτό (π.χ. καύσιμη ξυλεία πολύ μικρών και μικρών διαστάσεων) και τη διάθεσή τους στην αγορά.
Παράλληλα το μέτρο έχει πολυλειτουργικό ρόλο καθώς συμβάλλει στην προστασία και αειφόρο διαχείριση των δασών καθώς και στην προστασία και διαχείριση των οικοσυστημάτων. Το υπομέτρο έχει σημαντική συμβολή στην περιβαλλοντική προστασία και την περιβαλλοντική διαχείριση: η παρατηρούμενη συσσώρευση βιομάζας σε ξηροθερμικές συνθήκες και με οξύτερες ξηρασίες αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Συνεπώς, η κινητοποίηση δασικών προϊόντων σε προηγουμένως υπο- εκμεταλλευόμενα δάση συμβάλει σημαντικά και στην πολιτική προστασία. Το αποτέλεσμα είναι πολλαπλό όταν η δράση αυτή συνδυασθεί με στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης και ενθάρρυνσης και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε συνεργασία με τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες.
Επίσης, η μεταποιητική διαδικασία έως και την πρωτογενή επεξεργασία πρέπει να ενθαρρύνεται ώστε να διοχετεύονται τα υπολείμματα για παραγωγή ενέργειας και για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών και καινοτομίας.
Σημαντική είναι η ενσωμάτωση της καινοτομίας στο συγκεκριμένο μέτρο με στόχο τόσο στην οικονομικότητα του αποτελέσματος όσο και στην περιβαλλοντική προστασία.
Στο πλαίσιο του Υπομέτρου προβλέπεται να γίνουν:
Επενδύσεις σε δασοκομικές τεχνολογίες, οι οποίες εφαρμόζονται στην επεξεργασία, διακίνηση και εμπορία δασικών προϊόντων, αυξάνοντας την προστιθέμενη αξία τους. Στις επενδύσεις αυτές συγκαταλέγεται κάθε επένδυση που σχετίζεται με την ανάπτυξη και οργάνωσης της επεξεργασίας και εμπορίας δασικών προϊόντων, μέχρι το στάδιο της βιομηχανικής μεταποίησης. Μπορεί να περιλαμβάνουν επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμό υλοτομίας, αποκλάδωσης, αποφλοίωσης, πελέκησης, σχίσης, κορμοτεμαχισμού, ξήρανσης και αποθήκευσης ξυλείας, συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής πρώτης ύλης/υλικών για παραγωγή ενέργειας. Περιλαμβάνεται επίσης κάθε επένδυση που συνεισφέρει στη βελτίωση της αποδοτικής χρήσης δασικών πόρων.
Οι επιλέξιμες δαπάνες ορίζονται από το σημείο 502 των Κατευθυντήριες γραμμών (2014/C 204/01):
1. η κατασκευή, αγορά (συμπ. της χρηματοδοτικής μίσθωσης), ή η βελτίωση ακινήτων, ενώ οι δαπάνες που σχετίζονται με τη γη είναι επιλέξιμες μόνο κατά τον βαθμό που δεν υπερβαίνουν το 10% των επιλέξιμων δαπανών
Ενδεικτικά:
• Διαμόρφωση χώρου π.χ. κορμοπλατείες
• χώροι αποθήκευσης
2. η αγορά ή η χρηματοδοτική μίσθωση μηχανημάτων και εξοπλισμού. Ενδεικτικά:
• Εργαλεία υλοτομίας, αποφλοίωσης, τεμαχισμού, αποκομιδής και μεταφοράς.
• Λοιπά εργαλεία
• Ειδικού τύπου οχήματα
• Ζώα σύρσης και φόρτου, για την κινητοποίηση ξύλου από δυσπρόσιτες περιοχές
• Εξοπλισμός για αξιοποίηση υπολειμμάτων ξυλείας
• Βιολογικός καθαρισμός
3. γενικές δαπάνες που συνδέονται με τα στοιχεια 1) και 2), όπως αμοιβές συμβουλών περιβαλλοντικής /οικονομικής βιωσιμότητας, μελέτες σκοπιμότητας. Οι δαπάνες θεωρούνται επιλέξιμες ακόμη κι αν τελικά δεν πραγματοποιηθεί καμία από τις δαπάνες των στοιχείων 1) και 2)·. Οι γενικές δαπάνες δεν υπερβαίνουν το 12% του συνολικού προϋπολογισμού της επένδυσης.
4. δαπάνες πιστοποίησης προέλευσης ξυλείας, συστημάτων δέουσας επιμέλειας, λογισμικού παρακολούθησης δασών και εμπορικών σημάτων. Στην περίπτωση αυτή είναι επιλέξιμος ο κατάλληλος εξοπλισμός ή συστήματα εξοπλισμού όχι όμως τα λειτουργικά κόστη.
5. δαπάνες εκπόνησης σχεδίων διαχείρισης δασών ή ισοδύναμων μέσων (διαχειριστικές εκθέσεις, πίνακες υλοτομίας).·
Άλλες δαπάνες συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης (περιθώριο κέρδους εκμισθωτή, αναχρηματοδότηση τόκων, ασφάλιστρα κλπ) δεν είναι επιλέξιμες. Το κεφάλαιο κίνησης δεν είναι επιλέξιμο.
Οι επενδύσεις βελτίωσης της οικονομικής αξίας δασών πρέπει να είναι αιτιολογημένες σε σχέση με τις αναμενόμενες βελτιώσεις δασών σε μία ή περισσότερες εκμεταλλεύσεις και μπορούν να περιλαμβάνουν επενδύσεις σε φιλικά προς το έδαφος και τους πόρους μηχανήματα και πρακτικές συγκομιδής.
Επενδύσεις που αφορούν την ξυλεία περιορίζονται σε εργασίες εκμετάλλευσης που προηγούνται της βιομηχανικής μεταποίησης.
Δαπάνες για αναλώσιμα (π.χ. φόρμες εργασίας) δεν είναι επιλέξιμες.
• Επενδύσεις για τις οποίες αποδεικνύεται η βιωσιμότητα του δικαιούχου της ενίσχυσης αλλά και του προτεινόμενου σχεδίου.
• Οι επενδύσεις που αφορούν τη χρήση ξυλείας ως πρώτης ύλης ή πηγής ενέργειας περιορίζονται σε όλες τις εργασίες εκμετάλλευσης που προηγούνται της βιομηχανικής μεταποίησης
• Για κάθε επένδυση ο μέγιστος όγκος ξύλου θα πρέπει να είναι 5000 κυβ.μέτρα ανά έτος, με ανώτατο απόλυτο όριο τα 10.000 κυβ. μέτρα στρογγυλής ξυλείας εισόδου για πριόνιση
• Δεν είναι επιλέξιμη η δασική οδοποιία μέσα από αυτό το μέτρο, εκτός από μικρούς συνδετήριους με την επένδυση δρόμους έως 500 μέτρα.
• Είναι απαραίτητη η εκπόνηση διαχειριστικής μελέτης και η έγκρισή της από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες σε περίπτωση εκμετάλλευσης του δάσους, στο πλαίσιο του μέτρου. Μέσω της υλοποίησης των εγκεκριμένων διαχειριστικών μελετών πρέπει να διασφαλίζεται ότι η στήριξη είναι αποτελεσματική και αυξάνει πραγματικά την περιβαλλοντική αξία των δασικών περιοχών στις οποίες αφορά η επένδυση.
• Δραστηριότητες σχετικές με την αναγέννηση του δάσους μετά την υλοτόμηση δεν είναι επιλέξιμες.
• Η απλή αντικατάσταση με φύτευση των υλοτομημένων δέντρων, απλή αναδάσωση με τα ίδια δέντρα και την ίδια δομή δεν είναι επιλέξιμη.
• Οι επενδύσεις δεν θα πρέπει να αφορούν μη διαρκή αγαθά (π.χ. εξοπλισμό προσωπικής προστασίας, ιματισμό κ.λπ.)
• Δεν είναι επιλέξιμη η στήριξη για παραγωγή προϊόντων που προέρχονται από συλλογή από καλλιεργούμενα δέντρα. Είναι όμως επιλέξιμη η παραγωγή ξύλου από δέντρα που έχουν καλλιεργηθεί για τον σκοπό αυτό
Επενδύσεις που μέρος του προϋπολογισμού τους αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος πέρα από τις ελάχιστες απαιτήσεις
Διατήρηση ή δημιουργία νέων θέσεων εργασίας
Χρήση καινοτομίας σε επίπεδο διαδικασίας ή προϊόντος
Εισαγωγή συστημάτων ποιότητας HACCP ή και ISO
Η επένδυση μπορεί να συνδέεται με την παραγωγή σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης βιοκαυσίμων ή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, με την προϋπόθεση ότι η εν λόγω παραγωγή δεν υπερβαίνει τη ετήσια κατανάλωση καυσίμου ή ενέργειας από τη συγκεκριμένη εκμετάλλευση.
Σε ενώσεις ωφελούμενων που περιλαμβάνουν περισσότερες από μία δασικές εκμεταλλεύσεις.
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Το Υπομέτρο 8.4 περιλαμβάνει δράσεις αποκατάστασης ζημιών σε δάση και δασικές εκτάσεις που έχουν προκύψει από βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες (πυρκαγιές, πλημμυρικά φαινόμενα κ.α.).
Σημειώνεται ότι η αύξηση του κινδύνου στα ελληνικά δάση (αλλά και γενικότερα στα Μεσογειακά) σχετίζεται άμεσα με παρατηρούμενες και αναμενόμενες αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες, και αυξάνεται ραγδαία.
Δασαχρχεία -Δήμοι - Ιδιώτες
Το Υπομέτρο 8.4 περιλαμβάνει δράσεις αποκατάστασης ζημιών σε δάση και δασικές εκτάσεις που έχουν προκύψει από βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες (πυρκαγιές, πλημμυρικά φαινόμενα κ.α.).
Σημειώνεται ότι η αύξηση του κινδύνου στα ελληνικά δάση (αλλά και γενικότερα στα Μεσογειακά) σχετίζεται άμεσα με παρατηρούμενες και αναμενόμενες αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες, και αυξάνεται ραγδαία.
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπομέτρο εστιάζει σε:
• αναδασώσεις για την αποκατάσταση του δασικού δυναμικού που επλήγη από πυρκαγιές, φυσικές καταστροφές, καθώς και καταστροφικά συμβάντα ή υποβάθμιση από άλλες αιτίες όπως η διάβρωση του εδάφους.
• κατασκευή ορεινών αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων.
• κατά περίπτωση αποκατάσταση δασικών υποδομών ή δασικών επενδύσεων από άλλες ζημιές που έχουν προκύψει από τα παραπάνω αίτια, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του δασικού χώρου ή και της εκμετάλλευσης.
Το μέτρο 8.4 εφαρμόζεται όταν υπάρχει καταστροφή τουλάχιστον του 20% του δασοκομικού δυναμικού. Ως δασικό δυναμικό εννοούνται υποδομές, επενδύσεις, έκταση, πυκνότητα βλάστησης. Το ποσοστό των ζημιών επιβεβαιώνεται από τις κατά τόπους Δασικές Υπηρεσίες.
Τα επιλέξιμα κόστη στο πλαίσιο του Υπομέτρου 8.4 είναι:
• Απομάκρυνση καμένων κορμών
• Δαπάνες έργων αναδασώσεων για την αποκατάσταση του δασοκομικού δυναμικού.
Συμπεριλαμβάνονται και οι περιφράξεις.
• Δαπάνες κατασκευής ορεινών αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων.
• Δαπάνες αποκατάστασης άλλων επενδύσεων και υποδομών όπως υποδομές ορεινών υδρονομικών έργων που καταστράφηκαν από πλημμύρες, κατολισθήσεις κλπ.
• Συνοδευτικά έργα που σχετίζονται με την υλοποίηση των ανωτέρω.
• Η στήριξη στο πλαίσιο του Υπομέτρου θα παρέχεται μόνο μετά από αναγνώριση από τις κατά τόπους Δασικές Υπηρεσίες ότι επήλθε το προαναφερόμενο συμβάν και ότι οι σχετικές με αυτό ζημιές έχουν προκαλέσει καταστροφή τουλάχιστον του 20% του δασοκομικού δυναμικού (υποδομές, επενδύσεις, έκταση, πυκνότητα βλάστησης κ.λ.π.). Το ποσοστό των ζημιών επιβεβαιώνεται από τις κατά τόπους Δασικές Υπηρεσίες.
• Δράσεις σε δημόσια δάση υλοποιούνται μόνον εφόσον περιλαμβάνονται στο ετήσιο πρόγραμμα έργων και εργασιών των Δασικών Υπηρεσιών
• Δράσεις σε ιδιωτικά δάση υλοποιούνται μόνον εφόσον είναι συμβατές με το εγκεκριμένο διαχειριστικό σχέδιο του δάσους ή της τεχνικής έκθεσης ή του πίνακα υλοτομίας
• Δεν χορηγείται καμία ενίσχυση για απώλεια εισοδήματος.
• Στην περίπτωση που ο ωφελούμενος λαμβάνει πληρωμές στο πλαίσιο άλλων εθνικών ή ενωσιακών μέτρων ή βάσει ασφαλιστικών συμβάσεων για τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες, το άθροισμα των πληρωμών δεν μπορεί να υπερβαίνει το 100 % των επιλέξιμων δαπανών.
• Για την υλοποίηση απαιτείται αρμοδίως εγκεκριμένη μελέτη/τεχνική έκθεση ανάλογα με το είδος της παρέμβασης.
Αρχές για τον ορισμό των κριτηρίων επιλογής είναι οι εξής:
• Η δράση αφορά την αποκατάσταση καταστροφών σε δασική περιοχή του δικτύου
NATURA2000.
• Η δράση αφορά σε περιοχή που συμβάλει στην προστασία των ζωνών υψηλού κινδύνου πλημμύρας, σύμφωνα με την προκαταρκτική αξιολόγηση του ΥΠΕΚΑ (2012).
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Το Υπομέτρο 8.3 περιλαμβάνει δράσεις πρόληψης ζημιών σε δάση έναντι βιοτικών και αβιοτικών απειλών, οι οποίες ορίζονται :
• οι πυρκαγιές,
• οι παθογόνοι οργανισμοί,
• τα πλημμυρικά φαινόμενα.
Το Υπομέτρο 8.3 περιλαμβάνει δράσεις πρόληψης ζημιών σε δάση έναντι βιοτικών και αβιοτικών απειλών, οι οποίες ορίζονται :
• οι πυρκαγιές,
• οι παθογόνοι οργανισμοί,
• τα πλημμυρικά φαινόμενα.
Σημειώνεται ότι η αύξηση του κινδύνου από τις απειλές αυτές στα ελληνικά δάση (αλλά και γενικότερα στα Μεσογειακά) σχετίζεται άμεσα με παρατηρούμενες και αναμενόμενες αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες. Ως εκ τούτου, η διάσταση της αντιμετώπισης και προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή θα εισαχθεί οριζόντια στο πλαίσιο του Υπομέτρου.
Στο πλαίσιο του Υπομέτρου θα υλοποιηθούν ενέργειες που σχετίζονται με την κατασκευή και βελτίωση προστατευτικών υποδομών, υποδομών παρακολούθησης των δασών καθώς και με ειδικούς δασοκομικούς χειρισμούς που απαιτούνται κατά περίπτωση για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης των ανωτέρω απειλών. Στο πλαίσιο του Υπομέτρου είναι δυνατόν να αναλαμβάνεται προληπτική δράση που καλύπτει παραπάνω από μία απειλές.
Δασαχρχεία -Δήμοι - Ιδιώτες
Δασικές πυρκαγιές
Το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών είναι τεράστιο και πολύπλευρο. Οι δασικές πυρκαγιές έχουν καταστροφικές συνέπειες στο περιβάλλον και ειδικότερα στο δασικό περιβάλλον της χώρας μας, προκαλώντας την έντονη διάβρωση, την απερήμωση και την υποβάθμιση της ποιότητας του νερού καθώς και την απώλεια της βιοποικιλότητας και των ενδιαιτημάτων. Αντίστοιχα, επιφέρουν υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και της δημόσιας υγείας στα αστικά κέντρα εφόσον λαμβάνουν χώρα σε περιαστικά δάση.
Η πρόληψη ζημιών από εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές με την εισαγωγή κατάλληλων και απαραίτητων δράσεων πρόληψης οδηγεί σε πληθώρα ευεργετικών αποτελεσμάτων για το περιβάλλον (αποφυγή διαβρώσεων και υποβάθμισης της ποιότητας του εδάφους, αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, αποφυγή υποβάθμισης του υδροφόρου ορίζοντα, επίτευξη υδατικής ισορροπίας και προστασία των λεκανών απορροής, προστασία της τοπικής χλωρίδας αλλά και πανίδας, προστασία της βιοποικιλότητας, διατήρηση του μεσογειακού οικοτόπου) αλλά και για την κλιματική αλλαγή (χαμηλά επίπεδα CO2, άμβλυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου). Διάγραμμα 1Καμένες εκτάσεις σύμφωνα με δασικές και πυροσβεστικές υπηρεσίες, 1980-2012
Παθογόνοι οργανισμοί.
Η εκδήλωση επιδημιών εντόμων και παθογόνων οργανισμών είναι γνωστό και αναμενόμενο φαινόμενο στη δασική διαχείριση. Εντούτοις, κατά την τελευταία εικοσαετία έχει αυξηθεί σημαντικά λόγω των αλλαγών στο κλίμα αλλά και της αυξημένης εισαγωγής επιβλαβών οργανισμών ως συνέπεια του διεθνούς εμπορίου.
Η προστασία της υγείας των φυτών είναι απαραίτητη για τη διατήρηση των δασών και του τοπίου της χώρας. Η υγεία των φυτών είναι επίσης σημαντική για την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών.
Σε ότι αφορά την αλλαγή του κλίματος, τα δάση επηρεάζονται από τη μεταβολή στη συχνότητα, στην ένταση, στη διάρκεια και στον χρονισμό των διαταραχών, όπως η εκδήλωση επιδημιών εντόμων και παθογόνων οργανισμών. Το κλίμα επιδρά με άμεσο τρόπο τόσο στην επιβίωση και εξάπλωση των εντόμων και των παθογόνων οργανισμών όσο και στην ευπάθεια των δασικών οικοσυστημάτων. Μεταβολές στη θερμοκρασία ή στις βροχοπτώσεις επηρεάζουν τα ποσοστά επιβίωσης και αναπαραγωγής καθώς και τη διασπορά και γεωγραφική εξάπλωση των εν λόγω ειδών. Αυτού του είδους η επίδραση φαίνεται καθαρά στην περίπτωση του φλοιοφάγου εντόμου Ipstypographus, το οποίο ενώ είχε δύο γενιές ανά έτος στην Νότια Ευρώπη, προσφάτως, εμφανίζει και τρίτη γενιά ανά έτος. Επιπρόσθετα, η ξηρασία επιδρά στην άμυνα των δέντρων και τα αποδυναμώνει, διευκολύνοντας την αύξηση και άλλων φλοιοφάγων εντόμων. Ο ίδιος μηχανισμός συμβάλει σε πλήθος οξειών προσβολών εντόμων ή/και παθογόνων σε δάση όπως τα Peridermium pini (σε δασική πεύκη), Epinotia subsequana και Pityokteines spinidens (κεφαλληνιακή ελάτη) και πολλών άλλων.
Η δράση αφορά στην πρόληψη της εξάπλωσης των παθογόνων του σχετικού καταλόγου σε υφιστάμενα δάση και δασικές εκτάσεις. Οι σχετικοί κατάλογοι του Εθνικού Σχεδίου Προστασίας επισυνάπτονται.
Πλημμυρικά φαινόμενα
Τόσο το ξηροθερμικό κλίμα όσο και το ανάγλυφο της χώρας ευνοούν την έντονη χειμαρρικότητα που παρατηρείται στη χώρα μας, η οποία οδηγεί στην απόσπαση εκατομμυρίων κυβικών μέτρων εδάφους από τις ορεινές και ημιορεινές περιοχές, και τη μεταφορά και απόθεση τους στις πεδινές, προκαλώντας σοβαρές πλημμύρες και άλλες καταστροφές, όπως υποβάθμιση των εδαφών και επιζήμιες προσχώσεις.
Η πρόληψη της εμφάνισης των σχετικών φαινομένων θα έχει πληθώρα ευεργετικών αποτελεσμάτων για το περιβάλλον (αποφυγή διαβρώσεων και υποβάθμισης της ποιότητας του εδάφους, αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, αποφυγή υποβάθμισης του υδροφόρου ορίζοντα, επίτευξη υδατικής ισορροπίας και προστασία των λεκανών απορροής, προστασία της τοπικής χλωρίδας αλλά και πανίδας, προστασία της βιοποικιλότητας, διατήρηση των μεσογειακών τοπίων και οικοτόπων).
Τα επιλέξιμα κόστη στο πλαίσιο του Υπομέτρου 8.3 είναι:
Πυρκαγιές
Δαπάνες κατασκευής ή/και συντήρησης προστατευτικών υποδομών όπως:
• δασικά μονοπάτια και δασικές οδοί με σκοπό την βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου αντιπυρικής προστασίας
• σημεία υδροδότησης (υδατοδεξαμενές, υδρομαστεύσεις, κλπ) συμπεριλαμβανομένων και έργων για τη συντήρηση και βελτίωση του δικτύου των σημείων υδροληψίας για τον ανεφοδιασμό των μέσων κατάσβεσης
• αντιπυρικές λωρίδες και άλλες ζώνες ή σημεία ασυνέχειας της καύσιμης ύλης
Δαπάνες προληπτικών δασοκομικών χειρισμών όπως:
-μικρά τεχνικά έργα για την βελτίωση και την αποκατάσταση της βατότητας των υφιστάμενων δασικών δρόμων αντιπυρικής προστασίας,
-καθαρισμοί παρεδάφιας ή άλλης βλάστησης, διαφοροποίηση της δομής του δάσους με χρήση λιγότερο εύφλεκτων δασικών ειδών.
Δαπάνες εγκατάστασης ή/και βελτίωσης εξοπλισμού και συστημάτων παρακολούθησης πυρκαγιών συμπεριλαμβανομένων παρατηρητηρίων, συστημάτων ανίχνευσης δασικών πυρκαγιών, επικοινωνιακού εξοπλισμού.
Ρητά αποκλείονται από τις επιλέξιμες δαπάνες, δαπάνες συντήρησης που σχετίζονται με γεωργοπεριβαλλοντικές δεσμεύσεις επί αγροτικών εκτάσεων/αγροτεμαχίων.
"Σημειώνεται ότι σε ότι αφορά τις υποδομές με στόχο την καταπολέμηση των πυρκαγιών δηλαδή υποδομές για την προσγείωση και τον ανεφοδιασμό αεροπλάνων ή/και ελικοπτέρων αυτές μπορεί να χρηματοδοτηθούν μόνο εάν προορίζονται για μη εμπορικούς σκοπούς."
Παθογόνοι οργανισμοί
Δαπάνες εγκατάστασης ή/και βελτίωσης εξοπλισμού και συστημάτων παρακολούθησης εμφάνισης παθογόνων οργανισμών συμπεριλαμβανομένων δικτύου/ων δοκιμαστικών επιφανειών, επικοινωνιακού εξοπλισμού και άλλων κατά περίπτωση συστημάτων.
Δαπάνες ειδικών δασοκομικών χειρισμών για την πρόληψη της εξάπλωσης παθογόνων οργανισμών σύμφωνα με τα μέτρα προστασίας που απορρέουν από το νομικό πλαίσιο (εθνικό/ΕΕ) που τα διέπει, όπως κοπή, καύση, απομάκρυνση δένδρων κ.α.
Χείμαρροι
Δαπάνες κατασκευής ορεινών αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων αποφυγής επιπτώσεων των πλημμυρών και της διάβρωσης των εδαφών.
Συνοδευτικά έργα που σχετίζονται με την υλοποίηση των ανωτέρω.
Από το πεδίο εφαρμογής του μέτρου αποκλείονται ρητά οι παραγωγικές υποδομές, όπως π.χ. οι κορμοπλατείες ή οι υποδομές φόρτωσης δασικών προϊόντων.
Οι δράσεις πρόληψης συνάδουν με το Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας Δασών και το Εθνικό Σχέδιο Προστασίας Δασών από Παθογόνους Οργανισμούς στο Πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.
Ειδικότερα:
Οι δράσεις πρόληψης της εξάπλωσης παθογόνων οργανισμών αφορούν τους οργανισμούς του καταλόγου που περιλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο Προστασίας Δασών από Παθογόνους Οργανισμούς στο Πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.
• Οι δράσεις πρόληψης πυρκαγιών αφορούν εκτάσεις μέσου ή/και υψηλού κινδύνου σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας Δασών, δηλαδή όλη την Ελληνική Επικράτεια.
• Δράσεις σε δημόσια δάση υλοποιούνται μόνον εφόσον είναι συμβατές με το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της οικείας δασικής υπηρεσίας.
• Δράσεις σε ιδιωτικά δάση υλοποιούνται μόνον εφόσον είναι συμβατές με το εγκεκριμένο διαχειριστικό σχέδιο του δάσους ή της τεχνικής έκθεσης ή του πίνακα υλοτομίας
• Δεν χορηγείται καμία ενίσχυση για απώλεια εισοδήματος
• Για την υλοποίηση απαιτείται μελέτη/τεχνική έκθεση ανάλογα με το είδος της παρέμβασης.
Αρχές για τον ορισμό των κριτηρίων επιλογής είναι οι εξής:
• Δίνεται προτεραιότητα σε δράσεις που αφορούν την πρόληψη καταστροφών σε δασική περιοχή του δικτύου NATURA2000
• Δίνεται προτεραιότητα σε δράσεις που αφορούν σε περιοχές που συμβάλουν στην προστασία των ζωνών υψηλού κινδύνου πλημμύρας, σύμφωνα με την προκαταρκτική αξιολόγηση του ΥΠΕΚΑ (2012).
• Δίνεται προτεραιότητα σε ιδιαίτερα επικίνδυνες περιοχές της Χώρας για την εκδήλωση
πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις όπως αυτές αναφέρονται στο π.δ. 575/1980 (Α΄ 157) και ταξινομούνται ως περιοχές υψηλού κινδύνου για εκδήλωση πυρκαγιάς αλλά και όλες οι υπόλοιπες περιοχές της Χώρας, οι οποίες ταξινομούνται ως περιοχές μέσου κινδύνου σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας Δασών.
• Δίνεται προτεραιότητα για την πρόληψη της εξάπλωσης παθογόνων οργανισμών ορίζονται σε περιοχές εμφάνισης των επιβλαβών οργανισμών που προκαλούν σημαντικές ζημιές σε δασικά είδη φυτών και καταγράφονται στον κατάλογο του Εθνικού Σχεδίου Προστασίας Δασών από Παθογόνους Οργανισμούς.
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Τα γεωργοδασοκομικά (αγροδασικά) συστήματα αποτελούν μια παραδοσιακή μορφή χρήσης της γης στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές.
Δασογεωργικά ονομάζονται τα συστήματα που συνδυάζουν την παρουσία δέντρων και γεωργικών καλλιεργειών στην ίδια επιφάνεια (στο ίδιο χωράφι). Τα παραδοσιακά δασογεωργικά συστήματα καταλαμβάνουν σημαντικές εκτάσεις ιδιαίτερα στις ημιορεινές περιοχές.
Ιδιώτες κάτοχοι και διαχειριστές γης - Δήμοι
Τα γεωργοδασοκομικά (αγροδασικά) συστήματα αποτελούν μια παραδοσιακή μορφή χρήσης της γης στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές.
Δασογεωργικά ονομάζονται τα συστήματα που συνδυάζουν την παρουσία δέντρων και γεωργικών καλλιεργειών στην ίδια επιφάνεια (στο ίδιο χωράφι). Τα παραδοσιακά δασογεωργικά συστήματα καταλαμβάνουν σημαντικές εκτάσεις ιδιαίτερα στις ημιορεινές περιοχές. Ωστόσο στα μεταπολεμικά χρόνια πολλά από τα μικτά αυτά συστήματα μετατράπηκαν σε μονοκαλλιέργειες με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν τα δένδρα, τα οποία εμπόδιζαν τη χρήση των μηχανημάτων. Κατά τα τελευταία έτη έχει διαπιστωθεί, ότι η αναβάθμιση και η επέκταση αυτών των συστημάτων μπορεί να βοηθήσει τη διατήρηση της καλής κατάστασης των εδαφών, της βιοποικιλότητας και του αγροτικού τοπίου.
Σε ένα τέτοιο σύστημα τα δέντρα θα πρέπει να φυτεύονται σε γραμμές με ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους μεγαλύτερη από 10 μέτρα, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται γεωργικά μηχανήματα. Η απόσταση μεταξύ των δέντρων στην ίδια γραμμή θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 4 μέτρα. Εντούτοις, δένδρα μπορούν να φυτεύονται και στα όρια του χωραφιού σε μορφή φυτοφράκτη, για να προστατευτεί η γεωργική καλλιέργεια από τον άνεμο και να δημιουργηθεί μια ζώνη που θα υποστηρίζει την άγρια ζωή. Ο μέγιστος επιλέξιμος αριθμός δέντρων που θα εγκατασταθούν δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 250 δέντρα στο εκτάριο.
Δασολιβαδικά ονομάζονται τα συστήματα που συνδυάζουν την παρουσία δέντρων και λιβαδικών φυτών/ ζώων στην ίδια επιφάνεια. Απαντούν σε πολλές περιοχές της χώρας από την πεδινή μέχρι και την ορεινή ζώνη.
Επειδή τα συστήματα αυτά είναι εκτατικά και τα είδη των φυτών και των ζώων που συμμετέχουν είναι προσαρμοσμένα στις Μεσογειακές συνθήκες, ενώ πολύ συχνά αξιοποιούν περιοχές όχι κατάλληλες για καλλιέργεια (λοφώδεις, ημι-ξηρές, σε μεγάλες κλίσεις, σε υψηλό υψόμετρο), η αναβάθμιση και επέκταση τους είναι πολύ σημαντική για την ανακύκλωση των θρεπτικών, την προστασία του εδάφους και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Η ελάχιστη πυκνότητα μπορεί να είναι στα 5 δέντρα /εκτάριο και η μέγιστη επιλέξιμη στα 40 δέντρα /εκτάριο ανάλογα με την κλίση, το είδος των δέντρων και τις κλιματικές συνθήκες.
Οι ενισχύσεις καλύπτουν το κόστος εγκατάστασης με είδη του Παραρτήματος 8.2, και μπορεί να χορηγείται ετήσια πριμοδότηση ανά εκτάριο για την κάλυψη των δαπανών συντήρησης, για περίοδο μέγιστης διάρκειας πέντε ετών.
Οι επιλέξιμες δαπάνες είναι οι εξής :
Κόστος εγκατάστασης:
Το κόστος συντήρησης είναι επιλέξιμο με την προϋπόθεση ότι έχει γίνει η εγκατάσταση στο πλαίσιο του μέτρου
• εδαφολογική ανάλυση,
• γεωργοδασοκομική μελέτη,
• βελτίωση εδάφους,
• προετοιμασία χώρου εγκατάστασης, (π.χ. άνοιγμα λάκων, φύτευση, υποστήλωση κ.λ.π.)
• προμήθεια φυταρίων,
• δαπάνες άρδευσης, λίπανσης
• προστατευτικοί σωλήνες
• εγκατάσταση σκιάστρων και ποτιστρών
• περίφραξη
Κόστος συντήρησης:
Το κόστος συντήρησης είναι επιλέξιμο μόνο στην περίπτωση που στο μέτρο έχει ενταχθεί και το κόστος εγκατάστασης.
Σε κάθε περίπτωση το κόστος εγκατάστασης μπορεί να πληρώνεται χωρίς να ακολουθεί πληρωμή για κόστος συντήρησης, εφόσον το επιθυμεί ο δικαιούχος
Συντήρηση του Αγροδασικού συστήματος για μέγιστη περίοδο πέντε ετών, με ετήσια ενίσχυση ανά δασωμένο εκτάριο.
• Άρδευση
• Δαπάνες για φυτοπροστασία
• Λίπανση
• Πότισμα
• Καλλιεργητικές φροντίδες
• Συντήρηση εξοπλισμού προστασίας (όπως φράκτες ή προστατευτικοί σωλήνες, κ.λπ.)
• Υποβολή σχεδίου εγκατάστασης
• Προσκόμιση σχετικής άδειας από τη Δασική υπηρεσία όταν πρόκειται για βοσκοτόπους σε δασικές εκτάσεις
• Τα δασολιβαδικά συστήματα θα εφαρμοστούν σε βοσκότοπους σε συμφωνία με τα αντίστοιχα προσωρινά ή οριστικά διαχειριστικά σχέδια βόσκησης.
• Εκτάσεις του δικτύου Νatura2000 που έχουν χαρακτηριστεί ως απόλυτης προστασίας της φύσης δεν είναι επιλέξιμες.
• Υλοποίηση σε περιοχή εντός του δικτύου Νatura2000 επιτρέπεται μόνον εφόσον είναι συμβατή με τους διαχειριστικούς στόχους της περιοχής .
• Το μέτρο εφαρμόζεται σε εκτάσεις ιδιοκτησίας του κράτους ή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου μόνο στην περίπτωση όπου η εκμεταλλευση για την περίοδο υλοποίησης γίνεται από οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης ή από νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου ή από ιδιώτη φυσικό πρόσωπο.
• Για την παροχή στήριξης για εγκατάσταση δασολιβαδικών συστημάτων στο πλαίσιο του Υπομέτρου 8.2 σε εκτάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο του 998/1979 υποβάλλεται Μελέτη Διαχείρισης βοσκοτόπου η οποία ακολουθεί το διάγραμμα ύλης της ΚΥΑ Αριθμ. 117394/2932 (ΦΕΚ 3557/Β/2014) Καθορισμός των Προδιαγραφών και του Περιεχομένου των Προσωρινών Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 60 του Ν.4264/2014 (ΦΕΚ 118Α΄).
Τα κριτήρια επιλογής πρέπει να αφορούν:
• Την φύτευση περισσότερων από ένα είδος δέντρων ειδικότερα όταν το κάθε είδος δίνει διαφορετικά οφέλη (π.χ. καρπούς, ξυλεία, βελτίωση ποιότητας νερού, κ.λ.π.) στο ίδιο αγροδασικό σύστημα καθώς αυτό συμβάλλει στη αύξηση της βιοποικιλότητας.
• τις αρόσιμες αρδευόμενες εκτάσεις
• τις περιοχές υψηλού κινδύνου διάβρωσης σύμφωνα με την υφιστάμενη κατηγοριοποίηση των δασικών υπηρεσιών (Κατάταξη των Χαρτών Γαιών, -κατηγορίες,)
• σε περιοχές όπου συμβάλλει στην πρόληψη της εμφάνισης πλημμυρικών επεισοδίων σε Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας, όπως ορίζονται στην προκαταρκτική αξιολόγηση κινδύνων πλημμύρας (ΥΠΕΚΑ, 2012)
2.Μ08.2 Κατάλογος δασοπονικών ειδών για αγροδασικά συστήματα
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Για να υπάρξει συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος, την πρόληψη φυσικών κινδύνων και πυρκαγιών, καθώς και για την άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών, οι δασικοί πόροι θα πρέπει να επεκταθούν και να βελτιωθούν μέσω της πρώτης δάσωσης γεωργικών γαιών και μη γεωργικών γαιών.
Η δράση της δάσωσης θα συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, στην επέκταση και βελτίωση των δασικών πόρων και κατ’ επέκταση στην ενίσχυση της αντιδιαβρωτικής, αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής προστασίας, την διατήρηση της βιοποικιλότητας, την άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών, την προσαρμογή στις κλιματικές μεταβολές, στη ρύθμιση της ποιότητας και ποσότητας υδάτων την αποκατάσταση των πιλοτικών ερημοποιημένων περιοχών, την ενίσχυση της φυσικής αναγέννησης σε ορισμένες περιοχές.
Φυσικά και Νομικά πρόσωπα και ομάδες
Για να υπάρξει συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος, την πρόληψη φυσικών κινδύνων και πυρκαγιών, καθώς και για την άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών, οι δασικοί πόροι θα πρέπει να επεκταθούν και να βελτιωθούν μέσω της πρώτης δάσωσης γεωργικών γαιών και μη γεωργικών γαιών.
Η δράση της δάσωσης θα συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, στην επέκταση και βελτίωση των δασικών πόρων και κατ’ επέκταση στην ενίσχυση της αντιδιαβρωτικής, αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής προστασίας, την διατήρηση της βιοποικιλότητας, την άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών, την προσαρμογή στις κλιματικές μεταβολές, στη ρύθμιση της ποιότητας και ποσότητας υδάτων την αποκατάσταση των πιλοτικών ερημοποιημένων περιοχών, την ενίσχυση της φυσικής αναγέννησης σε ορισμένες περιοχές.
Στη συγκεκριμένη δράση εφαρμόζονται οι παρακάτω ελάχιστες περιβαλλοντικές απαιτήσεις βάσει του άρθρου 6 , του Καν (Ε.Ε.) 807/2014
α) κατάλληλη επιλογή των ειδών που θα φυτευθούν λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές τις βιοποικιλότητας
β) η επιλογή ειδών, ποικιλιών, οικοτύπων και προέλευσης δένδρων λαμβάνει υπόψη την ανάγκη ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και στις φυσικές καταστροφές, και τις κλιματικές συνθηκες γ) κατάλληλη επιλογή ειδών σε περιπτώσεις περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
δ) στην περίπτωση δράσεων δάσωσης που οδηγούν στη δημιουργία δασών μεγέθους που υπερβαίνει ορισμένο κατώτατο όριο, το οποίο καθορίζουν τα κράτη μέλη, η δράση συνίσταται είτε:
i) στην αποκλειστική φύτευση οικολογικά προσαρμοσμένων ειδών και/ή ειδών ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή στη συγκεκριμένη βιογεωγραφική περιοχή, τα οποία δεν έχει διαπιστωθεί, μέσω αξιολόγησης των επιπτώσεων, ότι απειλούν τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων ή ότι έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.
(ii) σε ένα μείγμα τριών ειδών το οποίο περιλαμβάνει είτε:
–τουλάχιστον 10 % πλατύφυλλα δέντρα ανά περιοχή, ή
–τουλάχιστον τρία είδη ή ποικιλίες δέντρων, όπου η ελάχιστη έκταση ανά είδος είναι ίση με το 10 % της περιοχής.
Οι επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνουν 3 κατηγορίες δαπανών:
1. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΑΣΩΣΗΣ (εγκατάσταση φυτείας)
• Εδαφολογική ανάλυση
• Σύνταξη μελέτης δάσωσης
• Κατεργασία εδάφους
• Προμήθεια φυταρίων/πολλαπλασιαστικού υλικού
• Διάνοιξη λάκκων φύτευσης
• Εγκατάσταση τριτεύοντος αρδευτικού δικτύου
• Φύτευση βολοφύτων ή γυμνορίζων φυτών
• Λίπανση φυτών
• Υλικά και εργασίες περίφραξης
• Άρδευση φυτών
2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ (μόνο για ιδιώτες διαχειριστές γης, εξαιρούνται τα είδη populus και salix)
• Προμήθεια φυταρίων
• Διάνοιξη λάκκων φύτευσης με εργάτες σε έδαφος
• Φύτευση βολοφύτων ή γυμνορίζων φυτών
• Διαμόρφωση λεκάνης συγκράτησης νερού
• Άρδευση φυτών
• Λίπανση φυτών
• φρεζάρισμα εδάφους
• βοτάνισμα και σκάλισμα
• καλλιεργητικές φροντίδες (
• επαναφύτευση φυταρίων που η φύτευσή τους απέτυχε λόγω ξηροθερμικών συνθηκών ή άλλων αντίξοων κλιματικών συνθηκών, (ξηρασία, πυρκαγιές, ή άλλες καταστροφές) έως ποσοστό 20%. Το κόστος βασίζεται σε δεδομένα των προηγούμενων περιόδων. Σε περίπτωση που το ποσοστό υπερβαίνει το 20%, η ζημιά δύναται να καλυφθεί από το Μέτρο 8.4.
• αραιώσεις
Το κόστος συντήρησης δίνεται για χρονική περίοδο έως οκτώ έτη
3. ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
Ενισχύσεις με τη μορφή ετήσιας πριμοδότησης ανά εκτάριο δύναται επίσης να χορηγούνται για την κάλυψη του κόστους διαφυγόντων γεωργικών εισοδημάτων, σε περίπτωση που έχουμε δάσωση γεωργικής γης. Το κόστος για την απώλεια εισοδήματος δίνεται έως δώδεκα έτη. Απώλεια εισοδήματος για τα είδη καρυδιάς, καστανιάς και μαστιχόδεντρου δίνεται για χρονική περίοδο οκτώ ετών.
Δεν χορηγούνται ενισχύσεις για φύτευση δενδρυλλίων περιοδικής υλοτόμησης, χριστουγεννιάτικων δένδρων ή δένδρων ταχείας ανάπτυξης για παραγωγή ενέργειας. Τα είδη που φυτεύονται προσαρμόζονται στις περιβαλλοντικές και κλιματικές συνθήκες της περιοχής και πληρούν τις ελάχιστες περιβαλλοντικές απαιτήσεις.
- Ενίσχυση παρέχεται μόνο για φύτευση και συντήρηση ειδών της Μεσογειακής βιογεωγραφικής ζώνης του καταλόγου που επισυνάπτεται στο Παράρτημα του Μέτρου, ανάλογα με τις ειδικές εδαφοκλιματικές και υδρολογικές συνθήκες, επιμέρους ζωνών βλάστησης.
Για δένδρα των γενών Populus και Salix δεν καλύπτονται δαπάνες συντήρησης.
• Υποβολή μελέτης δάσωσης
• Δίνεται προτεραιότητα σε περιοχές υψηλού κινδύνου διάβρωσης σύμφωνα με την υφιστάμενη κατηγοριοποίηση των δασικών υπηρεσιών (εφαρμογή των στοιχείων κλίσης και διάβρωσης των χαρτών γαιοϊκανότητας)
• Δίνεται προτεραιότητα σε περιοχές όπου συμβάλλει στην πρόληψη της εμφάνισης πλημμυρικών επεισοδίων σε Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας, όπως ορίζονται στην προκαταρκτική αξιολόγηση κινδύνων πλημμύρας (ΥΠΕΚΑ, 2012)
• Δίνεται προτεραιότητα σε περιοχές όπου η δάσωση συμβάλει στην επίτευξη των διαχειριστικών στόχων για προστατευόμενες περιοχές του άρθρου 6 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ
• Δίνεται προτεραιότητα σε ζώνες καταλήψεως των αρδευτικών, στραγγιστικών και αντιπλημμυρικών έργων
• Δίνεται προτεραιότητα σε περιοχές ευαίσθητες στην ερημοποίηση
• Δίνεται προτεραιότητα όταν προβλέπεται η φύτευση αυξημένου ποσοστού πλατύφυλλων ή/και ειδών προτεραιότητας του καταλόγου ή/και μείξη ειδών.
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Ενισχύονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την καλή μεταχείριση των ζώων, στα ορνίθια πάχυνσης εντατικής εκτροφής σε ορνιθώνα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (Welfare Quality®, 2009).
Οι δεσμεύσεις αυτές αφορούν παρεμβάσεις σε :
Φυσικά και Νομικά πρόσωπα και ομάδες
Οι δεσμεύσεις με την ετήσια οικονομική ενίσχυση ανά Μονάδα Μεγάλου Ζώου παρουσιάζονται στον
Πίνακα Μ14-7..
Η Δράση ενισχύει πτηνοτρόφους, οι οποίοι τηρούν τις συνθήκες και τις προδιαγραφές των ελάχιστων απαιτήσεων για την καλή μεταχείριση των ζώων του Κεφαλαίου Ι του τίτλου VI του κανονισμού (Ε.Ε.)1306/2013 (άρθρο 93 και παράρτημα ΙΙ, ΚΑΔ 11,12 και 13).
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Ενισχύονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την καλή μεταχείριση των ζώων, στα ορνίθια πάχυνσης εντατικής εκτροφής σε ορνιθώνα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (Welfare Quality®, 2009).
Οι δεσμεύσεις αυτές αφορούν παρεμβάσεις σε :
Φυσικά και Νομικά πρόσωπα και ομάδες
Οι δεσμεύσεις με την ετήσια οικονομική ενίσχυση ανά Μονάδα Μεγάλου Ζώου παρουσιάζονται στον
Πίνακα Μ14-7..
Η Δράση ενισχύει πτηνοτρόφους, οι οποίοι τηρούν τις συνθήκες και τις προδιαγραφές των ελάχιστων απαιτήσεων για την καλή μεταχείριση των ζώων του Κεφαλαίου Ι του τίτλου VI του κανονισμού (Ε.Ε.)1306/2013 (άρθρο 93 και παράρτημα ΙΙ, ΚΑΔ 11,12 και 13).
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Ενισχύονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την καλή μεταχείριση των ζώων, στους χοίρους, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (Welfare Quality®, 2009). Οι δεσμεύσεις αυτές αφορούν παρεμβάσεις σε :
Φυσικά και Νομικά πρόσωπα και ομάδες
Οι δεσμεύσεις με την ετήσια οικονομική ενίσχυση ανά Μονάδα Μεγάλου Ζώου (ΜΜΖ) παρουσιάζεται στον Πίνακα Μ14-4.
Η Δράση ενισχύει χοιροτρόφους, οι οποίοι τηρούν τις συνθήκες και τις προδιαγραφές των ελάχιστων απαιτήσεων για την καλή μεταχείριση των ζώων του Κεφαλαίου Ι του τίτλου VI του κανονισμού (Ε.Ε.)1306/2013 (άρθρο 93 και παράρτημα ΙΙ, ΚΑΔ 11,12 και 13).
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Ενισχύονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την καλή μεταχείριση των ζώων, στα βοοειδή, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (Welfare Quality®, 2009). Οι δεσμεύσεις αυτές αφορούν παρεμβάσεις σε : (α) Διατροφή, (β) Σταβλισμό, (γ) Υγεία και (δ) Εκδήλωση χαρακτηριστικών φυσιολογικής συμπεριφοράς των ζώων.
Για τις δεσμεύσεις αυτές, έχει εκπονηθεί η κατάλληλη μεθοδολογία για την αντικειμενική αξιολόγηση τους, η οποία προτείνεται για τον έλεγχο ορθής εφαρμογής του Μέτρου.
Φυσικά και Νομικά πρόσωπα και ομάδες
Οι δεσμεύσεις με την ετήσια οικονομική ενίσχυση ανά Μονάδα Μεγάλου Ζώου (MMZ)
Η Δράση ενισχύει κτηνοτρόφους που τηρούν τις συνθήκες και τις προδιαγραφές των ελάχιστων απαιτήσεων για την καλή μεταχείριση των ζώων του Κεφαλαίου Ι του τίτλου VI του κανονισμού (Ε.Ε.) 1306/2013 (άρθρο 93 και παράρτημα ΙΙ, ΚΑΔ 11,12 και 13).
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Στόχος της δράσης είναι η ex situ διατήρηση τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών στη γεωργία.
Αναγνωρισμένοι φορείς (Τράπεζα Γενετικού Υλικού, γεωπονικά πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα κτλ.)αναλάβουν να υλοποιήσουν τον παραπάνω στόχο.
ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ που διαθέτουν αναγνωρισμένη επιστημονική γνώση
Στόχος της δράσης είναι η ex situ διατήρηση τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών στη γεωργία.
Αναγνωρισμένοι φορείς (Τράπεζα Γενετικού Υλικού, γεωπονικά πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα κτλ.)αναλάβουν να υλοποιήσουν τον παραπάνω στόχο μέσω των παρακάτω ενεργειών:
• τον αναπολλαπλασιασμό των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών του Πίνακα Μ10-28 της δράσης Προστασία τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών – ποικιλιών,
• τον ολοκληρωμένο προσδιορισμό της ταυτότητας των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών με τη χρήση μορφολογικών και μοριακών δεικτών στο επίπεδο τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών-ποικιλιών,
• την ενημέρωση-κατάρτιση των γεωργών σε θέματα καλλιέργειας, διατήρησης και προώθησης των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών και των προϊόντων.
Στον Πίνακα Μ10-28 καταγράφονται στοιχεία των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών που απειλούνται από γενετική διάβρωση, σύμφωνα και με τα όσα αναφέρονται στο άρθρο 7, παρ. 4 του κατ’ εξουσιοδότηση καν. (ΕΕ) αριθ. 807/2014. Ο πίνακας είναι αποτέλεσμα διαβούλευσης των φορέων που εμπλέκονται σε θέματα φυτογενετικών πόρων (Υπηρεσίες Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ερευνητικά Κέντρα, Γεωπονικά Πανεπιστήμια, ΜΚΟ, κτλ.) και έχει καταρτιστεί με βάση:
• τις υπάρχουσες και υπό δημοσίευση μελέτες
• την ύπαρξη δείγματος αναφοράς για κάθε τοπικό αβελτίωτο πληθυσμό/ποικιλία και
• την ύπαρξη ολοκληρωμένων στοιχείων περιγραφής και ιστορικών στοιχείων.
Η δράση θα αποτελέσει και τη μεταβατική φάση για την εγγραφή τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών -ποικιλιών και στον Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών.
Στο πλαίσιο της αναπαραγωγής στοχευμένων τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών -ποικιλιών και του προσδιορισμού της ταυτότητας τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών, ως επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται δαπάνες μη μόνιμου προσωπικού που απασχολείται για τις ανάγκες εφαρμογής του μέτρου καθώς και δαπάνες εφοδίων και αναλωσίμων.
Στο πλαίσιο της ενημέρωσης-κατάρτισης των γεωργών σε θέματα καλλιέργειας, διατήρησης και προώθησης των τοπικών ποικιλιών, ως επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται:
1. Δαπάνες για τη διενέργεια ημερίδων/σεμιναρίων, συμπεριλαμβανομένων δαπανών για μετακινήσεις και αποζημιώσεις εισηγητών, γραμματειακής υποστήριξης, κλπ..
2. Δαπάνες ενοικίασης αιθουσών και οπτικοακουστικών μέσων.
3. Δαπάνες για τη διάχυση της ενημέρωσης και πληροφόρησης συμπεριλαμβανομένων δαπανών για την έκδοση έντυπου και ψηφιακού ενημερωτικού υλικού.
Οι δικαιούχοι πρέπει:
1. Να διαθέτουν μερικούς από τους τοπικούς αβελτίωτους πληθυσμούς - ποικιλίες του Πίνακα Μ10-28 του τεχνικού δελτίου Προστασία τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών.
2. Να διαθέτουν αναγνωρισμένη επιστημονική γνώση, επάρκεια καθώς και τις απαραίτητες υποδομές σε θέματα προστασίας, διατήρησης και αξιολόγησης φυτογενετικών πόρων για τη διατροφή και τη γεωργία.
3. Στο τέλος κάθε έτους, οι δικαιούχοι οφείλουν να παρέχουν στοιχεία σχετικά με τα εξής:
1. τις καλλιέργειες που εγκατέστησαν
2. τον αριθμό των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών που χρησιμοποίησαν και
3. την καλλιεργήσιμη έκταση
Τα στοιχεία αυτά θα απογράφονται στο μητρώο τοπικών ποικιλιών, μία βάση δεδομένων που θα διατηρεί η αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΑΑΤ. Η βάση δεδομένων θα συμβάλλει στην αποτύπωση των περιοχών και τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών, ποικιλιών που καλλιεργούνται για ένταξη σε δράσεις διατήρησης φυτογενετικών πόρων στον αγρό (on farm conservation), κ.ά... Επιπλέον θα συμβάλλει στην άρτια παρακολούθηση των μέτρων και δράσεων για την αποτύπωση τους στην έκθεση απολογισμού.
4. Να αποστέλλουν αξιόπιστες περιγραφές και δείγματα αναφοράς των ποικιλιών στον αρμόδιο, κατά περίπτωση, φορέα οι οποίες στη συνεχεία θα αποστέλλονται στο ΙΕΠΚΦ για δοκιμές εγγραφής και μετέλεγχο.
5. Στο τέλος κάθε έτους (για τις ετήσιες καλλιέργειες) οι δικαιούχοι οφείλουν να αποστέλλουν αντιπροσωπευτικό δείγμα των σπόρων που παρήγαγαν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας για αξιολόγηση στον αρμόδιο, κατά περίπτωση, φορέα.
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Η δράση αφορά την προστασία τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση μέσω προώθησης της καλλιέργειάς τους (in situ conservation).
Οι συνήθως χαμηλές αποδόσεις των τοπικών ποικιλιών έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια εισοδήματος των παραγωγών που επιλέγουν να τις καλλιεργήσουν. Συνεπώς, η οικονομική στήριξη μέσω της δράσης αποτελεί βασικό κίνητρο για τη διατήρηση των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών αφού αναπληρώνει την ως άνω αναφερόμενη απώλεια εισοδήματος.
Φυσικά πρόσωπα - Νομικά - Ομάδες
Σκοπός της δράσης είναι:
• η προστασία της γεωργικής βιοποικιλότητας και της γενετικής ποικιλότητας, μεταξύ των ειδών και εντός των ειδών και η προστασία των αγροτικών οικοσυστημάτων.
• η προστασία και αειφορική διαχείριση των φυτογενετικών πόρων.
• η προώθηση καλλιέργειας τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών
• η στήριξη μικροκαλλιεργητών και γεωργών που διατηρούν ή επιθυμούν να καλλιεργήσουν τοπικούς αβελτίωτους πληθυσμούς - ποικιλίες.
• η προστασία του δικαιώματος των καταναλωτών να επιλέγουν τροφή από τοπικούς αβελτίωτους πληθυσμούς – ποικιλίες.
Στον Πίνακα καταγράφονται στοιχεία των τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών που απειλούνται από γενετική διάβρωση, σύμφωνα και με τα όσα αναφέρονται στο άρθρο 7, παρ. 4 του κατ’ εξουσιοδότηση καν. (ΕΕ) αριθ. 807/2014. Ο πίνακας είναι αποτέλεσμα διαβούλευσης των φορέων που εμπλέκονται σε θέματα φυτογενετικών πόρων (Υπηρεσίες Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ερευνητικά Κέντρα, Γεωπονικά Πανεπιστήμια, ΜΚΟ, κτλ.) και έχει καταρτιστεί με βάση:
• τις υπάρχουσες και υπό δημοσίευση μελέτες
• την ύπαρξη δείγματος αναφοράς για κάθε τοπικό αβελτίωτο πληθυσμό/ποικιλία και
• την ύπαρξη ολοκληρωμένων στοιχείων περιγραφής και ιστορικών στοιχείων.
Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν τη δέσμευση να καλλιεργούν τους αβελτίωτους πληθυσμούς – ποικιλίες, στις συγκεκριμένες περιοχές κατανομής ανά πληθυσμό - ποικιλία και ενισχύονται για την απώλεια εισοδήματος που η καλλιέργεια αυτή τους επιφέρει. Επίσης δεσμεύονται να συνεργάζονται και να χορηγούν δείγμα σπόρου ή άλλου πολλαπλασιαστικού υλικού ή κάθε άλλη σχετική πληροφορία στις υπηρεσίες και αρμόδιους φορείς του ΥΠΑΑΤ.
Η δέσμευση που αναλαμβάνεται στο πλαίσιο της δράσης είναι πενταετούς διάρκειας.
Στην περίπτωση ενταγμένης εκμετάλλευσης με μία μόνο αροτραία καλλιέργεια, η δέσμευση δύναται να εφαρμόζεται και σε μη καθορισμένα αγροτεμάχια, καθώς κάτι τέτοιο συνιστά καλή γεωργική πρακτική και, επιπλέον, δεν τίθεται σε κίνδυνο η επίτευξη του στόχου της δέσμευσης. Στην περίπτωση εφαρμογής της δέσμευσης σε μη καθορισμένα αγροτεμάχια, ο αριθμός των εκταρίων μπορεί να διαφέρει από έτος σε έτος. Για τις μόνιμες καλλιέργειες (δενδρώδεις και αμπέλια) η δέσμευση εφαρμόζεται σε καθορισμένα αγροτεμάχια καθόλη τη διάρκεια της πενταετίας.
Οι ενισχύσεις αποζημιώνουν τους δικαιούχους για το διαφυγόν εισόδημα και το κόστος συναλλαγής, ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων που ελήφθησαν.
Το κόστος συναλλαγής περιλαμβάνει:
• Έξοδα αποστολής σπόρων από και προς τον αρμόδιο, κατά περίπτωση, φορέα..
• Το κόστος των εργαστηριακών ελέγχων του αρμόδιου, κατά περίπτωση, φορέα. Τα έξοδα αναπαραγωγής και πολλαπλασιασμού για τις ανάγκες σποράς ή φύτευσης του επιλέξιμου αγροτεμαχίου.
• Να είναι δηλωμένα στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου.
Στην περίπτωση των μόνιμων φυτειών (δενδρώδεις καλλιέργειες και αμπελώνες) τα προς ένταξη αγροτεμάχια θα πρέπει να είναι δηλωμένα στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου με επιλέξιμη για τη δέσμευση καλλιέργεια.
• Να κατέχονται νόμιμα καθ’ όλη την περίοδο δέσμευσης.
Εφόσον ο συνολικός προϋπολογισμός των αιτήσεων ενίσχυσης στη δράση είναι μεγαλύτερος του προκυρηχθέντος ποσού, οι εκμεταλλεύσεις κατατάσσονται με βάση τo παρακάτω κριτήριο επιλογής:
Επικλινή εδάφη
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Στο πλαίσιο της δράσης, οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν τη δέσμευση να εφαρμόζουν την πρακτική του θρυμματισμού των κλαδεμάτων μετά το κλάδεμα των δέντρων, την απόθεσή τους στην επιφάνεια του εδάφους και την παραμονή των προϊόντων θρυμματισμού στο έδαφος για ένα τουλάχιστον εξάμηνο. Στο πλαίσιο αυτής της πρακτικής, τα κλαδέματα της ελιάς με διάμετρο μικρότερη των 6-7 εκατοστών θρυμματίζονται και είτε αποτίθενται απευθείας στην εδαφική επιφάνεια του αγροτεμαχίου είτε αναμιγνύονται με προϊόντα κομποστοποίησης και στη συνέχεια αποτίθενται στο έδαφος.
Φυσικά πρόσωπα - Νομικά - Ομάδες
Η δέσμευση συνίσταται στη διαχείριση των φυτικών υπολειμμάτων των κλαδεμάτων στην ελαιοκαλλιέργεια με στόχο τόσο τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή όσο και τη βελτίωση της δομής και την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους. Η συνηθισμένη πρακτική διαχείρισης των κλαδεμάτων των ελαιόδεντρων είναι η καύση τους στο χωράφι. Η πρακτική αυτή έχει πολλά μειονεκτήματα τα κυριότερα των οποίων είναι η απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα αερίων θερμοκηπίου και η καταστροφή οργανικής ουσίας.
Στο πλαίσιο της δράσης, οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν τη δέσμευση να εφαρμόζουν την πρακτική του θρυμματισμού των κλαδεμάτων μετά το κλάδεμα των δέντρων, την απόθεσή τους στην επιφάνεια του εδάφους και την παραμονή των προϊόντων θρυμματισμού στο έδαφος για ένα τουλάχιστον εξάμηνο. Στο πλαίσιο αυτής της πρακτικής, τα κλαδέματα της ελιάς με διάμετρο μικρότερη των 6-7 εκατοστών θρυμματίζονται και είτε αποτίθενται απευθείας στην εδαφική επιφάνεια του αγροτεμαχίου είτε αναμιγνύονται με προϊόντα κομποστοποίησης και στη συνέχεια αποτίθενται στο έδαφος.
Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της δράσης είναι πενταετούς διάρκειας και εφαρμόζονται σε καθορισμένα αγροτεμάχια καθόλη τη διάρκεια της πενταετίας.
Η πρακτική συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την αποφυγή καύσης των κλαδεμάτων, αλλά και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή δεδομένου ότι αυξάνοντας την οργανική ουσία και βελτιώνοντας τη δομή του εδάφους, τα ελαιόδεντρα γίνονται πιο εύρωστα και επομένως πιο ανθεκτικά σε περιβαλλοντικές αλλαγές. Επιπλέον η αύξηση της οργανικής ουσίας και η βελτίωση της δομής του εδάφους που επιτυγχάνεται, προλαμβάνει τη διάβρωση.
Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της δράσης καλύπτει όλη τη χώρα.
Οι ενισχύσεις αποζημιώνουν τους δικαιούχους για τις πρόσθετες δαπάνες ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων που αναλήφθησαν.
Οι ενισχύσεις χορηγούνται ετησίως για να αποζημιώνουν τους δικαιούχους για τις πρόσθετες δαπάνες ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων που αναλήφθησαν.
Ως πρόσθετη δαπάνη ορίζεται το κόστος των ημερομισθίων για τoν τεμαχισμό των κλαδεμάτων και την απόθεση τους στην επιφάνεια του ενταγμένου αγροτεμαχίου.
Το κόστος αγοράς μηχανής θρυμματισμού είναι επιλέξιμο για ενίσχυση από το υπομέτρο 4.4 «Στήριξη για μη παραγωγικές επενδύσεις».
Τα αγροτεμάχια της εκμετάλλευσης που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
• Να είναι δηλωμένα στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου με επιλέξιμη για τη δράση καλλιέργεια (ελιά)
• Να κατέχονται νόμιμα καθ’ όλη την περίοδο της δέσμευσης.
H ελάχιστη πυκνότητα φύτευσης των υπό ένταξη ελαιοτεμαχίων ανέρχεται σε 80 ελαιόδεντρα/Ha προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα.
Εφόσον ο συνολικός προϋπολογισμός των αιτήσεων ενίσχυσης στη δράση είναι μεγαλύτερος του προκυρηχθέντος ποσού, οι εκμεταλλεύσεις κατατάσσονται με βάση τo παρακάτω κριτήριο επιλογής:
Επικλινή εδάφη
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: Όλη η χώρα
Κατανωμή :
Σκοπός της Δράσης είναι η διατήρηση της παραδοσιακής μορφής του αμπελώνα της Θήρας που διαμορφώνει το αγροτικό τοπίο στα ηφαιστιογενή εδάφη της Θήρας.
Ο βασικός κίνδυνος για την συνέχιση της ύπαρξης της παραδοσιακής μορφής του αμπελώνα, είναι η αντικατάσταση του με γραμμικούς αμπελώνες που μειώνουν το κόστος παραγωγής λόγω μηχανοποίησης της παραγωγής ή η αντικατάσταση του από άλλη καλλιέργεια.. Η ενίσχυση της παραδοσιακής καλλιεργητικής πρακτικής συμβάλει στη διατήρηση τόσο της αμπελοκαλλιέργειας στο νησί όσο και της ιδιαίτερης μορφής του Θηραϊκού αμπελώνα.
Σκοπός είναι η διατήρηση και προστασία της άγριας ορνιθοπανίδας, της οποίας το ενδιαίτημα συνδέεται στενά με τις αγροτικές γαίες
Φυσικά πρόσωπα - Νομικά - Ομάδες
Σκοπός της Δράσης είναι η διατήρηση της παραδοσιακής μορφής του αμπελώνα της Θήρας που διαμορφώνει το αγροτικό τοπίο στα ηφαιστιογενή εδάφη της Θήρας.
Ο αμπελώνας της Σαντορίνης αποτελεί γεωργική γης Υψηλής Φυσικής Αξίας (HNV). με συνολική έκταση 1.500 Ha περίπου. Πρόκειται για ένα πανάρχαιο αμπελώνα ηλικίας, όπως υπολογίζεται, 3.500 ετών. Αποτελεί μια μεγάλη αμπελογραφική συλλογή, αφού διασώζει περισσότερες από 50 ποικιλίες αμπέλου, ορισμένες από τις οποίες είναι σπάνιες και έχουν μοναδικά αμπελογραφικά και οινολογικά χαρακτηριστικά. Τα πρέμνα του είναι αυτόριζα, δεν είναι εμβολιασμένα σε αμερικάνικα υποκείμενα αμπέλου, αφού το αμμώδες έδαφος της Σαντορίνης δεν επέτρεψε στο έντομο της φυλλοξήρας να εγκατασταθεί σ’ αυτό.
Στα νησιά Θήρα (Σαντορίνη) και Θηρασία, λόγω των ειδικών οικολογικών συνθηκών που επικρατούν (συχνοί και ισχυρής εντάσεως άνεμοι, εδάφη ξηρά και φτωχά) έχει επικρατήσει ένα ιδιόρρυθμο κυπελλοειδές στεφανωτό ή με γυριστές σχήμα, που έχει σκοπό να προφυλάξει τους βλαστούς και τα σταφύλια από τη σφοδρότητα των ανέμων που πνέουν στα νησιά αυτά και που προκαλούν μηχανικές βλάβες, τόσο λόγω αποκολλήσεως ολόκληρων βλαστών, όσο και σχισίματα στα φύλλα ή τραύματα των πράσινων οργάνων και των σταφυλιών από τους κόκκους της άμμου που μεταφέρουν. Στις πιο υπήνεμες θέσεις των νησιών αυτών βρίσκει κανείς το κυπελλοειδές με κουλούρα. Η χρήση αυτών των ιδιόρρυθμων κυπελλοειδών συνέβαλε στη διαμόρφωση του Θηραϊκού αμπελώνα και του ευρύτερου Θηραϊκού τοπίου. Το παραδοσιακό κλάδεμα και η διαμόρφωση του Θηραϊκού αμπελώνα είναι μοναδικά σε παγκόσμια κλίμακα.
Το σύστημα παράγει χρησιμοποιώντας χαμηλά επίπεδα εισροών. Η αμπελοκαλλιέργεια γίνεται χωρίς άρδευση, η φυτοπροστασία περιορίζεται στην επίπαση με θειάφι για την πρόληψη του ωιδίου και σπανιότερα γίνεται χρήση εντομοκτόνου. Η ζιζανιοκτονία πραγματοποιείται είτε χειρονακτικά (βοτάνισμα) είτε συνηθέστερα χημικά (η ακανόνιστη διάταξη των πρέμνων ή/ και η κλίση εμποδίζουν τη μηχανική καταστροφή των ζιζανίων). Τέλος, χρησιμοποιούνται λιπάσματα για τη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους. Υπ΄ αυτές τις συνθήκες, οι συνήθεις αποδόσεις δεν ξεπερνούν τα 3.000-3.500 κιλά το εκτάριο.
Αυτή η ικανότητα παραγωγής με «χαμηλά επίπεδα εισροών» είναι αποκαλυπτική της λογικής του συστήματος παραγωγής. Στηρίζεται, αφενός, στην ικανότητά του να αξιοποιεί χώρους όπου επικρατούν δυσμενείς συνθήκες (ηφαιστειακά εδάφη, δυνατοί άνεμοι, ανομβρία) χάρη στην καλλιέργεια του αμπελιού που αντλεί θρεπτικά από τα βαθύτερα στρώματα του εδάφους κλείνοντας, έτσι, τον κύκλο των θρεπτικών στοιχείων με σχετική αυτονομία. Και, αφετέρου, στη χρήση γηγενών ποικιλιών του ευρύτερου αιγιακού χώρου προσαρμοσμένων στο ξηροθερμικό κλίμα της περιοχής, με τις θαλάσσιες ομίχλες και τους ισχυρούς ανέμους και, κυρίως, στην υιοθέτηση πρακτικών, όπως η διαμόρφωση του πρέμνου σε «καλάθι», για να αντιμετωπίσει του κλιματικούς και φυτοϋγειονομικούς κινδύνους, χωρίς ή με πολύ περιορισμένη χρήση φυτοπροστατευτικών.
Ο βασικός κίνδυνος για την συνέχιση της ύπαρξης της παραδοσιακής μορφής του αμπελώνα, είναι η αντικατάσταση του με γραμμικούς αμπελώνες που μειώνουν το κόστος παραγωγής λόγω μηχανοποίησης της παραγωγής ή η αντικατάσταση του από άλλη καλλιέργεια.. Η ενίσχυση της παραδοσιακής καλλιεργητικής πρακτικής συμβάλει στη διατήρηση τόσο της αμπελοκαλλιέργειας στο νησί όσο και της ιδιαίτερης μορφής του Θηραϊκού αμπελώνα.
Οι δεσμεύσεις της δράσης είναι πενταετούς διάρκειας, εφαρμόζονται σε καθορισμένα αγροτεμάχια καθόλη τη διάρκεια της πενταετίας και συνίστανται στα παρακάτω:
• Διατήρηση του παραδοσιακού τρόπου κλαδέματος
• Δημιουργία χώρου οικολογικής αντιστάθμισης πέριξ του αγροτεμαχίου ελάχιστου πλάτους 0,5μ. στον οποίο εφαρμόζεται χειρονακτική ζιζανιοκτονία.
Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής: νησιά Θήρας (Σαντορίνη) και Θηρασίας
Οι ενισχύσεις αποζημιώνουν τους δικαιούχους για και τις πρόσθετες δαπάνες ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων που ελήφθησαν.
Τα αγροτεμάχια της εκμετάλλευσης που θα ενταχθεί στο πρόγραμμα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
• Να είναι δηλωμένα στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου με την επιλέξιμη για τη δράση καλλιέργεια (αμπέλι).
• Να βρίσκονται εντός της περιοχής παρέμβασης.
• Να κατέχονται νόμιμα καθ’ όλη την περίοδο της δέσμευσης
Το ποσό στήριξης σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης υπολογισμού του ύψους ενίσχυσης ορίζεται σε 765 €/Ha/έτος.
Σε αδράνεια
Περιοχή εφαρμογής: νησιά Θήρας (Σαντορίνη) και Θηρασίας
Κατανωμή :
• 35000 Φάκελοι Άμεσων επιδοτήσεων (ΟΣΔΕ) • 220 Εφαρμογές συστημάτων παραγωγής
• 1550 πιστοποιήσεις ορθολογικής χρήσης φαρμάκων • 120 Μελέτες οργανώσεις περιβάλλοντος
• 800 Σχέδια δράσης Νέων αγροτών • 650 Οικονομικά Επενδυτικά σχέδια
• 3500 Προγράμματα Βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας • 120 Μελέτες οργανώσεις περιβάλλοντος
• 45 Κτηνοτροφικές κατασκευές • 120 Εφαρμογές συστημάτων παραγωγής
• Χιλιάδες φυτό υγειονομικές και κτηνοτροφικές συνεργασίες και συμβουλές
Επικοινωνία
ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ