Δασικές πυρκαγιές
     Το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών είναι τεράστιο και πολύπλευρο. Οι δασικές πυρκαγιές έχουν καταστροφικές συνέπειες στο περιβάλλον και ειδικότερα στο δασικό περιβάλλον της χώρας μας, προκαλώντας την έντονη διάβρωση, την απερήμωση και την υποβάθμιση της ποιότητας του νερού καθώς και την απώλεια της βιοποικιλότητας και των ενδιαιτημάτων. Αντίστοιχα, επιφέρουν υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και της δημόσιας υγείας στα αστικά κέντρα εφόσον λαμβάνουν χώρα σε περιαστικά δάση.

     Η πρόληψη ζημιών από εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές με την εισαγωγή κατάλληλων και απαραίτητων δράσεων πρόληψης οδηγεί σε πληθώρα ευεργετικών αποτελεσμάτων για το περιβάλλον (αποφυγή διαβρώσεων και υποβάθμισης της ποιότητας του εδάφους, αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, αποφυγή υποβάθμισης του υδροφόρου ορίζοντα, επίτευξη υδατικής ισορροπίας και προστασία των λεκανών απορροής, προστασία της τοπικής χλωρίδας αλλά και πανίδας, προστασία της βιοποικιλότητας, διατήρηση του μεσογειακού οικοτόπου) αλλά και για την κλιματική αλλαγή (χαμηλά επίπεδα CO2, άμβλυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου). Διάγραμμα 1Καμένες εκτάσεις σύμφωνα με δασικές και πυροσβεστικές υπηρεσίες, 1980-2012

Παθογόνοι οργανισμοί.
     Η εκδήλωση επιδημιών εντόμων και παθογόνων οργανισμών είναι γνωστό και αναμενόμενο φαινόμενο στη δασική διαχείριση. Εντούτοις, κατά την τελευταία εικοσαετία έχει αυξηθεί σημαντικά λόγω των αλλαγών στο κλίμα αλλά και της αυξημένης εισαγωγής επιβλαβών οργανισμών ως συνέπεια του διεθνούς εμπορίου.
     Η προστασία της υγείας των φυτών είναι απαραίτητη για τη διατήρηση των δασών και του τοπίου της χώρας. Η υγεία των φυτών είναι επίσης σημαντική για την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών.
     Σε ότι αφορά την αλλαγή του κλίματος, τα δάση επηρεάζονται από τη μεταβολή στη συχνότητα, στην ένταση, στη διάρκεια και στον χρονισμό των διαταραχών, όπως η εκδήλωση επιδημιών εντόμων και παθογόνων οργανισμών. Το κλίμα επιδρά με άμεσο τρόπο τόσο στην επιβίωση και εξάπλωση των εντόμων και των παθογόνων οργανισμών όσο και στην ευπάθεια των δασικών οικοσυστημάτων. Μεταβολές στη θερμοκρασία ή στις βροχοπτώσεις επηρεάζουν τα ποσοστά επιβίωσης και αναπαραγωγής καθώς και τη διασπορά και γεωγραφική εξάπλωση των εν λόγω ειδών. Αυτού του είδους η επίδραση φαίνεται καθαρά στην περίπτωση του φλοιοφάγου εντόμου Ipstypographus, το οποίο ενώ είχε δύο γενιές ανά έτος στην Νότια Ευρώπη, προσφάτως, εμφανίζει και τρίτη γενιά ανά έτος. Επιπρόσθετα, η ξηρασία επιδρά στην άμυνα των δέντρων και τα αποδυναμώνει, διευκολύνοντας την αύξηση και άλλων φλοιοφάγων εντόμων. Ο ίδιος μηχανισμός συμβάλει σε πλήθος οξειών προσβολών εντόμων ή/και παθογόνων σε δάση όπως τα Peridermium pini (σε δασική πεύκη), Epinotia subsequana και Pityokteines spinidens (κεφαλληνιακή ελάτη) και πολλών άλλων.
    Η δράση αφορά στην πρόληψη της εξάπλωσης των παθογόνων του σχετικού καταλόγου σε υφιστάμενα δάση και δασικές εκτάσεις. Οι σχετικοί κατάλογοι του Εθνικού Σχεδίου Προστασίας επισυνάπτονται.

Πλημμυρικά φαινόμενα
     Τόσο το ξηροθερμικό κλίμα όσο και το ανάγλυφο της χώρας ευνοούν την έντονη χειμαρρικότητα που παρατηρείται στη χώρα μας, η οποία οδηγεί στην απόσπαση εκατομμυρίων κυβικών μέτρων εδάφους από τις ορεινές και ημιορεινές περιοχές, και τη μεταφορά και απόθεση τους στις πεδινές, προκαλώντας σοβαρές πλημμύρες και άλλες καταστροφές, όπως υποβάθμιση των εδαφών και επιζήμιες προσχώσεις.
     Η πρόληψη της εμφάνισης των σχετικών φαινομένων θα έχει πληθώρα ευεργετικών αποτελεσμάτων για το περιβάλλον (αποφυγή διαβρώσεων και υποβάθμισης της ποιότητας του εδάφους, αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, αποφυγή υποβάθμισης του υδροφόρου ορίζοντα, επίτευξη υδατικής ισορροπίας και προστασία των λεκανών απορροής, προστασία της τοπικής χλωρίδας αλλά και πανίδας, προστασία της βιοποικιλότητας, διατήρηση των μεσογειακών τοπίων και οικοτόπων).

    Τα επιλέξιμα κόστη στο πλαίσιο του Υπομέτρου 8.3 είναι:

Πυρκαγιές
    Δαπάνες κατασκευής ή/και συντήρησης προστατευτικών υποδομών όπως:
• δασικά μονοπάτια και δασικές οδοί με σκοπό την βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου αντιπυρικής προστασίας
• σημεία υδροδότησης (υδατοδεξαμενές, υδρομαστεύσεις, κλπ) συμπεριλαμβανομένων και έργων για τη συντήρηση και βελτίωση του δικτύου των σημείων υδροληψίας για τον ανεφοδιασμό των μέσων κατάσβεσης
• αντιπυρικές λωρίδες και άλλες ζώνες ή σημεία ασυνέχειας της καύσιμης ύλης
   

   Δαπάνες προληπτικών δασοκομικών χειρισμών όπως:
-μικρά τεχνικά έργα για την βελτίωση και την αποκατάσταση της βατότητας των υφιστάμενων δασικών δρόμων αντιπυρικής προστασίας,
-καθαρισμοί παρεδάφιας ή άλλης βλάστησης, διαφοροποίηση της δομής του δάσους με χρήση λιγότερο εύφλεκτων δασικών ειδών.
   Δαπάνες εγκατάστασης ή/και βελτίωσης εξοπλισμού και συστημάτων παρακολούθησης πυρκαγιών συμπεριλαμβανομένων παρατηρητηρίων, συστημάτων ανίχνευσης δασικών πυρκαγιών, επικοινωνιακού εξοπλισμού.
   Ρητά αποκλείονται από τις επιλέξιμες δαπάνες, δαπάνες συντήρησης που σχετίζονται με γεωργοπεριβαλλοντικές δεσμεύσεις επί αγροτικών εκτάσεων/αγροτεμαχίων.
"Σημειώνεται ότι σε ότι αφορά τις υποδομές με στόχο την καταπολέμηση των πυρκαγιών δηλαδή υποδομές για την προσγείωση και τον ανεφοδιασμό αεροπλάνων ή/και ελικοπτέρων αυτές μπορεί να χρηματοδοτηθούν μόνο εάν προορίζονται για μη εμπορικούς σκοπούς."

Παθογόνοι οργανισμοί
   Δαπάνες εγκατάστασης ή/και βελτίωσης εξοπλισμού και συστημάτων παρακολούθησης εμφάνισης παθογόνων οργανισμών συμπεριλαμβανομένων δικτύου/ων δοκιμαστικών επιφανειών, επικοινωνιακού εξοπλισμού και άλλων κατά περίπτωση συστημάτων.
   Δαπάνες ειδικών δασοκομικών χειρισμών για την πρόληψη της εξάπλωσης παθογόνων οργανισμών σύμφωνα με τα μέτρα προστασίας που απορρέουν από το νομικό πλαίσιο (εθνικό/ΕΕ) που τα διέπει, όπως κοπή, καύση, απομάκρυνση δένδρων κ.α.

Χείμαρροι
   Δαπάνες κατασκευής ορεινών αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων αποφυγής επιπτώσεων των πλημμυρών και της διάβρωσης των εδαφών.
Συνοδευτικά έργα που σχετίζονται με την υλοποίηση των ανωτέρω.
Από το πεδίο εφαρμογής του μέτρου αποκλείονται ρητά οι παραγωγικές υποδομές, όπως π.χ. οι κορμοπλατείες ή οι υποδομές φόρτωσης δασικών προϊόντων.

    Οι δράσεις πρόληψης συνάδουν με το Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας Δασών και το Εθνικό Σχέδιο Προστασίας Δασών από Παθογόνους Οργανισμούς στο Πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.

Ειδικότερα:
   Οι δράσεις πρόληψης της εξάπλωσης παθογόνων οργανισμών αφορούν τους οργανισμούς του καταλόγου που περιλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο Προστασίας Δασών από Παθογόνους Οργανισμούς στο Πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.
• Οι δράσεις πρόληψης πυρκαγιών αφορούν εκτάσεις μέσου ή/και υψηλού κινδύνου σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας Δασών, δηλαδή όλη την Ελληνική Επικράτεια.
• Δράσεις σε δημόσια δάση υλοποιούνται μόνον εφόσον είναι συμβατές με το ετήσιο πρόγραμμα εργασιών της οικείας δασικής υπηρεσίας.
• Δράσεις σε ιδιωτικά δάση υλοποιούνται μόνον εφόσον είναι συμβατές με το εγκεκριμένο διαχειριστικό σχέδιο του δάσους ή της τεχνικής έκθεσης ή του πίνακα υλοτομίας
• Δεν χορηγείται καμία ενίσχυση για απώλεια εισοδήματος
• Για την υλοποίηση απαιτείται μελέτη/τεχνική έκθεση ανάλογα με το είδος της παρέμβασης.

    Αρχές για τον ορισμό των κριτηρίων επιλογής είναι οι εξής:
• Δίνεται προτεραιότητα σε δράσεις που αφορούν την πρόληψη καταστροφών σε δασική περιοχή του δικτύου NATURA2000
• Δίνεται προτεραιότητα σε δράσεις που αφορούν σε περιοχές που συμβάλουν στην προστασία των ζωνών υψηλού κινδύνου πλημμύρας, σύμφωνα με την προκαταρκτική αξιολόγηση του ΥΠΕΚΑ (2012).
• Δίνεται προτεραιότητα σε ιδιαίτερα επικίνδυνες περιοχές της Χώρας για την εκδήλωση
πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις όπως αυτές αναφέρονται στο π.δ. 575/1980 (Α΄ 157) και ταξινομούνται ως περιοχές υψηλού κινδύνου για εκδήλωση πυρκαγιάς αλλά και όλες οι υπόλοιπες περιοχές της Χώρας, οι οποίες ταξινομούνται ως περιοχές μέσου κινδύνου σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας Δασών.
• Δίνεται προτεραιότητα για την πρόληψη της εξάπλωσης παθογόνων οργανισμών ορίζονται σε περιοχές εμφάνισης των επιβλαβών οργανισμών που προκαλούν σημαντικές ζημιές σε δασικά είδη φυτών και καταγράφονται στον κατάλογο του Εθνικού Σχεδίου Προστασίας Δασών από Παθογόνους Οργανισμούς.